Broelkaai 1854

 Broelkaai 1854

Broelkaai 1854

Info uit "duizend Kortrijkse straten", Egied van Hoonacker,1986.
K. Van de Gentkaai tot de Damkaai. 5 won. 17 bew. Pl. F6.
Voor 1288 zien we al de naam quoddam pratum in Brulio. In 1299 was le Bruille een weide
op de oostelijke helft van het eiland • Dit woord is van Keltische oorsprong broglio, wat
omheining betekent en vandaar het omheinde zelf. In het Germaans overgenomen krijgt het
de betekenis van een laaggelegen, moerassige weide. In 1808 wordt de Broelkaai ook nog
Quai des Tours genoemd.
De kaaimuren werden in 1850 aangelegd. In 1851 werd de straat geplaveid. In het midden
stond van 1883 tot 1913 het beeld van Sint-Jan Nepomucemus. Op die plaats ligt nu een
smalle strook groen omgeven door parkeerplaatsen. De stemmige huizen, de Broeltorens en
de Leie vormen nu een mooi geheel, dat alleen gestoord wordt door de nieuwbouw achter de
Broeltorens.
Aan de oostkant van de Broelkaai ligt de Broelbrug of Hoge Brug. De brug werd in 1872
gerestaureerd door architect L. Degeyne. Zij werd in oktober 1918 en op 23 mei 1940
vernield. De twee torens aan de brug zijn van kalk en zandsteen. De zuidelijke toren, de
Speitoren of Blauwe Toren, is uit de 13de eeuw. De noordelijke toren of Ingelburgtoren werd
ca. 1415 gebouwd. De Broeltorens zijn, met uitzondering van de brug, sedert 9.3.1983
beschermd. Tegen de Ingelburgtoren werd in de 18de eeuw een rij lage huisjes gebouwd die de
oostzijde vormen van de Burgemeester Tayaertstraat. Op die plaats werd op het einde van de
19de eeuw de olieslagerij Devos opgericht met een smalle doorgang tussen de firma en de
Leie. Na W.O.I was de firma vervallen en in 1926 kwam er de meubelfabriek van Degezelle.
De fabriek brandde in augustus 1935 volledig uit. Voor de nieuwbouw werd in december een
gedeelte van de grond onteigend. Hierdoor werd de breedte van de straat tussen de firma en de
Leie van 8 op 17 m gebracht. In mei 1972 werd het gebouw ingericht tot Broelhotel. De
Rotary, Marnixring, Kiwanis, Sonta en de Jong Economische Kamer komen er samen.
Op een mote aan de noordkant van de Broeltorens werd in 1401-02 de Broelmolen opgericht.
Hij werd in de tweede helft van de 18de eeuw gesloopt .
De huizen aan de noordkant van de Broelkaai werden tussen 1741 en 1785 gebouwd. Voor
heen lag daar de Broelweide. Het nr. 2 was op het einde van de vorige eeuw en tot na W.O.II
café De Broelbrugge. Het nr. 4 was de toegang tot de brouwerij Auguste Tack. Er werd daar
gebrouwen van voor 1850 tot in 1962. In het nr. 6, genoemd Huis Delplancke, woonde de
eerste arrondissementscommissaris van Kortrijk, bij wie koning Willem op 22.6.1819
logeerde. De commissie voor de grensafbakening Frankrijk - België zetelde er in 1816-20.
Het huis werd in 1955 door het stadsbestuur aangekocht voor het museum dat op 19.12.1959
opengesteld werd. Thans zijn er het Museum voor Schone Kunsten, bekend voor zijn
prachtige verzameling schilderijen van Roeland Savery en het Museum voor Oudheidkunde
en Sierkunst met zijn enige verzameling keramiek en andere kunstvoorwerpen ondergebracht.
Sedert 9.3.1983 is het gebouw beschermd. In het nr. 7, hoekhuis van de Burgemeester
Tayaertstraat, woonde André Devaere.
Aan de westkant van de Broelkaai woonde omtrent de eeuwwisseling de rijtuigmaker Vande
Casteele- Van Fleteren. Sedert 1.1.1965 is er het spaar- en leenkantoor Elk zijn Huis.
Voorheen was de maatschappij gevestigd in de Wijngaardstraat 48. Zij werd er in 1928 door
de Gilde gesticht. Zie verder Gentkaai.

Object hiërarchie: 1 items

Locatie