Spoorweglaan
Info uit "duizend Kortrijkse straten", Egied van Hoonacker, 1986.
K. Van de Doorniksestraat tot de Zwevegemsestraat. 35 won. 63 bew.
In 1815 waren er 20 huizen en 84 bew. Pl. F7.
In 1795 was de officiële benaming le Rampar, een vertaling van Langs de Vesten, benaming
die nog door bejaarden gebruikt wordt. In 1815 was het de Neveldriesch. De Neveldriesch
was in het Ancien Régime een weide aan de noordkant van de straat. Op 14.6.1841 gaf de GR
de benaming IJzerwegvesting of Boulevard du Chemin de Fer. Op 14.6.1968 werd de
IJzerweg omgedoopt tot Spoorweglaan.
Van in de middeleeuwen tot in de 19de eeuw liep de stadsgracht aan de zuidkant van de
Spoorweglaan. Op 27.6.1839 besloot de GR de stadsgracht op die plaats te dempen voor de
aanleg van de spoorweg. Het werk werd hetzelfde jaar nog uitgevoerd. Ter vervanging
werden twee nieuwe grachten gegraven aan weerskanten van de spoorweg. In 1852 werd de
straat geplaveid en in 1860 werd de stadsgracht, die tussen de laan en de spoorweg liep,
definitief opgevuld. Omstreeks 1865 werd de Spoorweglaan, die aanvankelijk niet verder dan
de Sint-Janslaan liep, doorgetrokken tot aan de Zwevegemsestraat. Dit laatste gedeelte werd
in 1868 bestraat. In 1880 werden twee rijen kastanjebomen geplant. De bomen werden in
1939 geveld. Aan de noordkant lagen van 1923 tot 1964 de sporen die de buurtspoorweg van
Moeskroen met het station verbonden.
Op 15.7.1898 brandde het in de fietsenfabriek (fabrique de vélocipèdes) van Hector
Gheysens. Tijdens het bombardement van 26.3.1944 werden de drie laatste huizen voor het
hoekhuis van de Zwevegemsestraat vernield. Op 16.4.1952 kwam een arbeider om toen hij
van een telefoonpaal viel.
Tot omstreeks 1980 was de Spoorweglaan door haar talrijke cafés ‘s avonds een luidruchtige
buurt. Van de elf cafés uit 1898 en 1945 zijn er nu nog drie open. In de 19de eeuw was de
straat ook bekend om haar ontuchthuizen. Zo waren er in 1863 drie officieel bekende
ontuchthuizen waar acht meisjes werkten: het café Mexicain, Le Roi d’Espagne en A la
Bague d’Or. Nu is er nog één huis met gesloten gordijnen.
Het hoekhuis van de Spoorweglaan was het café In de Wapens van Zeeland, dat met de
aanpalende huizen in 1927 gesloopt werd voor de tunnelwerken (Zie Doorniksestraat). Het nr.
1 was het café De Tunnel. Voor 20 jaar was het nog een juweelwinkel. Het nr. 5, de hoek van
de Tuinstraat, is het restaurant Den Tuin. In de 16de eeuw heette dit perceel Den Groenen
Thuyn en gaf zijn naam aan de Tuinstraat. In de 19de eeuw lag daar de herberg Den Hooghen
Tuin, vanaf ca. 1930 In den Tuin genoemd. Tot 1941 was dit het lokaal van de Kortrijkse
Esperantobond, in 1927 gesticht door Gerard Debrouwere. De Minnaars van Eendrachtigheid
en Rechtvaardigheid hadden er in 1837 hun lokaal. De Snellaertsgilde kwam er samen,
evenals de Koninklijke Sint-Lucasgilde. Tot ca. 1940 lag er een bollebaan, waar de Tuiniers
wedstrijden voor trabolspel organiseerden.
De drie huizen tussen de Tuinstraat en de Nieuwstraat stonden achteruit. De twee laatste
waren de cafés Au Tambour Maitre en In den Leegen Tuin. Om de richtlijn recht te trekken,
verkocht de GR van 22.12.1931 een gedeelte van de openbare weg aan brouwer Lust, die op
die plaats drie nieuwe cafés bouwde: de nrs. 6-8. Het nr. 6, de hoek van de Tuinstraat was
café Omnibus, later In de Wapens, bar Ganymede en nu Paradys club met groene
gordijnverlichting. Het nr. 7 is het Achturenhuis, lokaal van de Algemene Centrale van de
Openbare Diensten (ACOD) en vroeger het lokaal van de klub van de Lange Pijpen. Het nr. 8,
op de hoek van de Nieuwstraat was café De Leegen Tuin en sedert ca. 1970 het Griekse
restaurant Parthenon.
Tussen de Keer der Vlamingenstraat en de Vlamingenstraat stond de H.-Geestmolen, die al
bestond in de 16de eeuw. Het was een windmolen die samen met de molenwal in 1839
afgebouwd werd voor de aanleg van de spoorweg. Een gedeelte van de grond lag op de
openbare weg. Het andere gedeelte werd openbaar verkocht na een beslissing van de GR van
24.2.1843. Op die plaats staan nu de huizen nrs. 11-16. Het hoekhuis, nu. 11, was Café du
Parc. Het nr. 13 was café In de Stad Waregem, nu Mady. Het nr. 14 was café In de Stad
Roeselare, na de oorlog Picadilly en nu Memlinc. Het nr. 15 was café In Dendermonde en nr.
16 Roma, in het begin van deze eeuw Vlaanderen. De huizen nrs. 15 en 16 werden voor een
tiental jaren samengevoegd tot café Tuf-Tuf, een pleisterplaats voor luidruchtige jongeren. Nu
is de benaming Het Stenen Tijdperk.
Het nr. 17, de oosthoek van de Vlamingenstraat, was het logement Estaminet en later café
Mistral. Het nr. 19 was café In de Grote Pinte, waar een draaiorgel stond, en nadien café
Kayak. Het nr. 20 is de schortenwinkel In ‘t Molentje, naam die herinnert aan de H.-
Geestmolen. Vroeger was het een klakkenfabriek. Het nr. 21 was café In Italië, nadien
Dreams Express. Het nr. 22, de westhoek van de Sint-Janslaan, was café In het Spiegelhof en
nadien In het Wit Schortje. Voorbij de Sint-Janslaan ligt de firma Rubonit, verkoop en
reparatie van autobanden.
