Vaartstraat
Info uit "duizend Kortrijkse straten", Egied van Hoonacker, 1986.
K. Van het Plein tot de Groeningekaai. 106 won. 229 bew. Pl. G6.
De oorspronkelijke benaming luidde GENTSTRAAT, omdat deze weg de kortste verbinding
was tussen de stad en de Gentsesteenweg. Op de huidige hoek Vaartstraat Groeningelaan
stond de Gentpoort die in 1860 gesloopt werd. Toen de huidige Gentsestraat aangelegd werd,
besloot de GR van 7.8.1866 de oude Gentstraat te herdopen in Rue du Canal. In de volksmond
bleef het tot na W.O.II nog Kanaalstraat. De officiële benaming Vaartstraat is van na W.O.I.
Het kanaal Bossuit-Kortrijk werd gegraven in 1858-59. Het is 15,5 km lang en was
oorspronkelijk 16 m breed en 2,2 m diep. Om toegang te verlenen aan schepen van 1.350 ton
werd het kanaal voorbij de Visserskaai aanzienlijk verbreed en worden de 11 sluizen
teruggebracht op 4. Aanvankelijk in concessie gegeven, werd het kanaal in 1890 door de
Belgische staat overgenomen. Een voorstel van het stadsbestuur van 28.3.1947 om de
benaming Vaartstraat te wijzigen in Godfried De Vreesestraat, werd door de hogere overheid
niet goedgekeurd. Het gedeelte van de straat tussen het Plein en de Groeningelaan wordt soms
ook Kleine Vaartstraat genoemd.
Oorspronkelijk liep de Vaartstraat niet verder dan de huidige Harelbeeksestraat. De straat liep
ter hoogte van de huidige Groeningelaan over de stadsgracht. Deze nauwe overgang werd in
1867, na het dempen van de gracht, verbreed. Verder was het een smal voetpad, buurtweg 46.
De GR van 8.3.1867 besloot de straat naar het oosten te verlengen. In 1869-70 werd het
gedeelte tot aan de Veldstraat aangelegd en geplaveid en in 1872 het gedeelte tussen de
Veldstraat en de Stasegemsestraat. In 1881 werden die twee delen aan de noordkant verbreed
door de aankoop van een strook van het Groeningepark. In 1973 kregen de straatstenen een
asfaltbedekking.
In het noordelijk hoekhuis van het Plein woonde in de 19de eeuw de pijlenmaker P. Lahousse.
Verder aan de noordkant prijkt aan de gevel van het nr. 7 een klein kapelletje met St.-
Rochusbeeld. Het nr. 54, de noordoosthoek van de Veldstraat is een verlaten gebouw waarin
het atelier van beeldhouwer Constant Devreese (Kortrijk 1823-1900) en daarna de Sint-
Jansdrukkerij ondergebracht was. Tot in de jaren 1930 werd er gedrukt voor de Daensisten.
Het Daensistisch tijdschrift De Waarheid werd er gedrukt evenals De Leie en De Stalen
Handboog. De drukkerij stopte in 1940. Het drukkersmateriaal werd verkocht aan de paters
Passionisten voor een missiepost in Kongo.
Aan de zuidkant van de Vaartstraat zijn de nrs. 10-14 drie huisjes uit ca. 1700. De gevels zijn
versierd met vlakke pilasters. In de bocht van de straat is het nr. 18 sedert 1961 de drukkerij
Soenen, die in 1957 gesticht werd in de Paleisstraat 1 a. Verder is het nr. 42 de Vaart
Residentie. Aan het nr. 54 hing er tot ca. 1980 een kapelletje met St.-Rochusbeeld.
Verdwenen cafés in de Vaartstraat zijn nr. 19 Café Mozart, nr. 27 In de Luchtbal en nr. 85 In
de Snelduif. Aan de zuidkant van de straat was het hoekhuis van het Plein het café In den
Anker, sedert ca. 1979 een boekhandel. Het nr. 16 was In de Stad Harelbeke, nr. 18 In de
Verbroedering, nr. 26 In de Slag van Groeninghe, nr. 36 Au Canal, nr. 46 Au Pavillon Belge,
nr. 66 de zuidwesthoek van de Veldstraat In de Gistkuip, nr. 98 In ‘t Voske en nr. 102 In de
Nieuwe Sterre. Thans blijft er nog één café over: nr. 22 In de Rode Steentjes.
