Het Groeningemonument
Op 11 juli 1302 versloeg een leger van Vlaams voetvolk het Franse ruiterleger op de Groeningekouter. De overwinning had echter vooral een symbolische waarde. In de 19e eeuw, en voornamelijk onder invloed van ‘De Leeuw van Vlaanderen’ van Hendrik Conscience, won de Guldensporenslag sterk aan betekenis als symbool van de Vlaamse ontvoogding.De eerste herdenking op de Groeningekouter dateert van 1889. Vanaf 1891 kreeg deze herdenking een bestendig karakter door de oprichting van een Groeningecomité, met o.m. Adolf Verriest en Theodoor Sevens. Dit comité sprak zich vrijwel dadelijk uit voor de oprichting van een gedenkteken, als hoogtepunt van een grootscheepse viering in 1902. Het op te richten monument moest een beeld worden dat het karakter van de strijd en de strijders zou vertolken, zonder iemands eergevoel te kwetsen. Deze formulering werd meegedeeld aan een aantal beeldhouwers, met het verzoek een ontwerp te willen indienen.Tien kunstenaars reageerden op deze oproep. Uit de inzendingen weerhield de jury twee opmerkelijke voorstellen, namelijk dit van Godfried Devreese en een ruiterbeeld van Jules Lagae. Het comité koos uiteindelijk voor het eerste. Om het monument te bekostigen, werden allerlei initiatieven georganiseerd. Tevens werden o.m. alle gemeentebesturen van Vlaanderen aangeschreven.Bij het 6e eeuwfeest van de Guldensporenslag, gevierd op 17 augustus 1902, werd een levensgrote maquette van het monument onthuld.Devreese werkte vier jaar aan het monument, dat uiteindelijk in 1906 onthuld werd. Het Groeningemonument wordt beschouwd als een meesterwerk van de romantisch–realistische beeldhouwkunst in Vlaanderen.Het monument is opgevat als een episch kijkstuk. Op het hardstenen voetstuk zijn drie taferelen gebeeldhouwd: links een Vlaamse krijger die afscheid neemt van vrouw en kind, onder de hoede van Onze-Lieve-Vrouw van Groeninge; vooraan de gevallen Franse aanvoerder Robert d’Artois naast zijn paard Morel; rechts de terugkeer van de Vlamingen na de zege en de verbroedering tussen ridder en ambachtsman. Een soldaat verkondigt de overwinning met een bazuinstoot.Bovenop dit voetstuk staat de Maagd van Vlaanderen in verguld brons. Ze zwaait triomfantelijk met een zeis. Met haar rechterhand houdt ze de Vlaamse Leeuw vast, die zijn ketenen verbroken heeft.In 1986 werd een poging ondernomen om het Groeningemonument te laten erkennen als ‘Memoriaal van de Vlaamse ontvoogding’, in plaats van de IJzertoren. In 1993 werd het monument opnieuw verguld en grondig hersteld.
Devreese Godfried (Kortrijk, 1861 - Brussel, 1941) was de zoon van de Kortrijkse beeldhouwer Constant Devreese. Hij week uit naar Brussel, waar hij les kreeg van Eugène Simonis en van Charles Van der Stappen. In 1885 nam hij deel aan de Prijs van Rome, waarin hij de tweede plaats behaalde. Vanaf 1895 specialiseerde hij zich in het vervaardigen van gedenkpenningen.
