Hendrik Consciencestraat 2006
Info uit "duizend Kortrijkse straten", Egied van Hoonacker, 1986.
K. Van het Louis Robbeplein tot de Magdalenastraat.
Rijksweg. 26 won. 63 bew. Pl. F7.
De Hendrik Consciencestraat maakte vroeger deel uit van de Heirweg naar Rijsel, in 1755
genoemd Straete van Cortryck naer Rijssel en in de 19de eeuw RYSSELSCHEN WYCK. Op
6.3.1876 gaf de GR aan dit gedeelte van de weg de naam Consciencestraat. Enkele jaren later
werd het de Hendrik Consciencestraat. In de wandeling spreekt men nog van de
Consciencestraat. H. Conscience (Antwerpen 1812 - Elsene 1883) was gedurende elf jaar
arrondissementscommissaris van Kortrijk. Tijdens zijn verblijf in Kortrijk schreef hij een
twintigtal werken, a.o. Het IJzeren Graf, De Omwenteling van 1830, Bella Stock, Het
Goudland en De Burgers van Darlingen waarmee hij de Kortijkzanen zou bedoeld hebben.
Van 1 april 1857 tot 30 september 1861 woonde hij in het nr. 8 van de straat die zijn naam
draagt.
Aan de zuidkant van de Hendrik Consciencestraat is het nr. 1 het huis waar Dr. Thevelin
woonde. Ernaast is er een doodlopend straatje, dat in de l7de-l8de eeuw tot aan de
Doorniksewijk liep, ter hoogte van de Hoveniersstraat. Het volgde de buitenkant van de
stadsgracht en heette de Carriere, zoals de Herdersstraat in Overleie. Het straatje werd in 1839
grotendeels afgeschaft toen de stadsgracht aan de Roeland Saverystraat gegraven werd. Aan
de ingang van het straatje stond van ca. 1905 tot oktober 1954 een hoge metalen telefoonmast.
Thans zijn er in het straatje twee huizen en drie garages. De westhoek van het straatje, het nr.
9, is sedert enkele jaren de residentie Conscience. Het nr. 19 en 21 was de pettenfabriek in
1919 gesticht door Aimire Dupas. Het bedrijf was gespecialiseerd in het vervaardigen van
kepies voor muziekkorpsen, trampersoneel en politie. Het nu. 23 is de Manufacturers Hanover
Bank. In het nr. 25 woonde Minister van Staat Robert Gillon (Kortrijk 1884- 1972) van 1932
tot 1971 senator en gedurende een vijftiental jaren voorzitter van de senaat. Het huis werd
tijdens W.O.II bezet door de SS. Sedert 1979 is het de antiekhandel Lefevre. Het voorlaatste
huis, nr. 31, was in 1898 café Au Faisan d’Or. Het laatste huis, nu. 33 op de hoek van de
Zandstraat, was de herberg Den Appel, die haar naam gegeven heeft aan de buurt. Op
15.4.1797 sloeg de bliksem in de schoorsteen van de herberg. Vier personen kwamen om en
drie werden gewond. In het begin van de l9de eeuw kwamen de Gaaibolders er regelmatig
samen. Zij droegen als leuze “De Wereld is een Bol”. In 1846 was het ook de vergaderplaats
van de Vereniging van de Kleine Stalen Boghe. De herberg werd op 21.7.1944 vernield.
In het midden van de straat rechtover Den Appel stond de kapel van O.-L.-Vrouw-van-
Waaienberg, opgericht ca. 1435 en in 1785 afgeschaft, Op zondag werd er mis gelezen door
de Minderbroeders. In de kapel vereerde men O.-L.-Vrouw der Zeven Weeën, O.-L.-Vrouw
van Scherpenheuvel en de H. Quirinus tegen huidziekten bij kinderen. Achter de kapel stond
een grote linde.
Volgens het landboek van 1759 lag Het Appelken in de 1 8de eeuw op de westelijke hoek van
de Carriere met aan de westzijde ervan de herberg De Swaene en de herberg Den Haesewint.
De Hazewind brandde op 10.2.1819 af; in de stal werden zes paarden verkoold.
Aan de noordkant van de straat werden op 26.3.1944 negen huizen vernield. Daarbij vielen
drie dodelijke slachtoffers. Hiertoe behoorde het nr. 8, waar op 10.9.1933 door het
Davidsfonds aan de gevel een gedenksteen onthuld werd met als opschrift: “Hier woonde
Hendrik Conscience van 1857 tot 1861.” De plaat hangt nu binnen de poort. Na W.O.II kwam
er de feestzaal van tafelhouder Herpels en sedert juni 1970 is er de Société Alsacienne de
Banque gevestigd. In de bocht van de straat, aan de overkant van het doodlopend straatje, lag
er in de l7de eeuw een straatje dat naar het Hof van de Handboogschutters leidde. Het nr. 28
is de cichoreifabriek van Christiaens, in 1887 gesticht door Leopold Christiaens in het nr. 20.
Extra info:
Montage van 29 straten ten westen en zuidwesten van de Grote Markt met foto's van Robert Huysentruyt, Luc-A. Vandenbogaerde en de stad Kortrijk.
