Papenstraat 1969
Info uit "duizend Kortrijkse straten", Egied van Hoonacker, 1986.
K. Van de Rijselsestraat tot de Vismarkt. 19 won. 35 bew. In 1815 waren
er 45 huizen en 248 bew. Pl. F6.
Deze straatnaam komt al voor in 1308: in vico qui dicitur vicus presbiterorum en in 1313:
Papenstraete. Deze straatnaam bleef tot in de 18de eeuw ongewijzigd. In 1768 en in 1789 was
het de Priesterstraate. In 1795 werd de straatnaam vertaald, maar “Pape” werd, naar een van
de daar staande herbergen, als “Papegaai” geïnterpreteerd en zo werd het.Rue du Perroquet.
Het bleef Papegaaistraat tot het, blijkens een bericht aan de bevolking op 20.7.1936, weer
Papenstraat werd. Het noordelijke en ook het breedste deel van de straat behoorde voor 1800
tot de Vismarkt. Het smalle deel, dat ten noorden van de Stovestraat doorloopt tot de
Dolfijnkaai, was vroeger het Rozestraatje (Zie Rozestraatje).
Op de hoek van de Stovestraat werden in 1970 resten van Romeins muurwerk gevonden. De
straat werd in 1395 geplaveid. In 1894 werden trottoirs en riolen aangelegd. Rond 1970 werd
eenrichtingsverkeer van noord naar zuid ingesteld. Tijdens het bombardement van 21.7.1944
kwamen vier mensen om in het huis nr. 2.
Voor de bezoekers van de Vismarkt was de Papenstraat de kortste verbinding met de Grote
Markt. Vandaar het belang van de Papenstraat als winkelstraat in de 18de en 19de eeuw. In het
begin van de 18de eeuw waren er twee viswinkels en drie slagerijen. In 1815 waren er drie
viswinkels, vier slagerijen, vijf herbergen, vier schoenwinkels en drie kleerwinkels. Het bleef
een drukke winkelstraat tot aan de Eerste Wereldoorlog met enkele herbergen, tien winkels
van levensmiddelen en twaalf andere winkels. Van 1955 tot 1970 was het de “rosse buurt”
van Kortrijk waar het nachtleven bloeide met allerhande cafés, striptenten en bars, meestal
met gesloten gordijnen en rode lichten. De meeste gelegenheden zijn ondertussen gesloten. In
1980 noteerden we nog op de westkant van de straat nr.5 cabaret Odessa, nr. 7 snackbar
Brooklyn, nr. 9 Arossa, nr. 11 Macma, nr. 13 George V, nr. 15 New Orleans, nr. 17 Baccara
en nr. 37 café Christina. Op de noordkant van de straat is het nr. 34 bar Sunset, nr. 36
Montmartre en nr. 38 Tip Top, nadien Gemini. Op het nr. 36 a, aanvankelijk Eve, nu Femina,
werd rond 1960 de eerste striptent van Kortrijk geopend.
Op de westkant van de Papenstraat was het nr. 3 van 1907 tot 1968 de bekende
kruidenierswinkel De Kaasbolle. Het nr. 13 was café Het Antwerpsch Hof. In het nr. 15 werd
op 21.7.1809 Ferdinand Snellaert geboren. Het was toen een kleine viswinkel. Een
gedenkplaat aan de eerste verdieping vermeldt: “Geboortehuis van Dr. F. A. Snellaert 1809 +
1872: 1888 Dr. Snellaert’s Gilde 1913.” Het nr. 39, de noordhoek van Ramen, werd in de
eerste helft van deze eeuw bewoond door kachelsmid Van Doorne. De kachelwinkel werd
samen met het magazijn tot aan de Oude Kasteelstraat in 1977 gesloopt.
Op de oostkant van de Papenstraat werd in 1864 het archiefgebouw van de stad opgetrokken.
In 1955 kwamen op die plaats de kantoren van het stadhuis. Wat verder lag het achtergeveltje
van het oude Vleeshuis. Het geveltje was versierd met twee witstenen bas-reliefs, waarop
taferelen van het vleesambacht. Het geveltje zou worden bewaard, maar werd in 1971
gesloopt door de Kredietbank. Aan het Vleeshuis was in de 16de en 17de eeuw de nering van
de beenhouwers verbonden. Er werd vee geslacht tot 1859. Rond 1860 werd het huis door de
stad aan P. Tack verkocht, die het in 1888 herstelde. Het was van rond 1860 tot 1927 café Het
Beenhuis. Het werd druk bezocht door de buitenlieden en was de vergaderplaats van de
Rederijkerskamer De Vlaamse Zonen, de Boerenbond, de mannenkongregatie, de
schildersbazen en de timmerlieden. Op de zuidhoek van de Stovestraat stond de bakkerij
Demets, gesloopt in 1970. De bakkerij was aanvankelijk in de Oude Kasteelstraat gevestigd
en was meer dan 100 jaar oud. Op de hoek van het huis prijkte een O.-L.-Vrouwebeeldje. Nu
is de oostkant van de Papenstraat bijna volledig ingenomen door de gebouwen van het
stadhuis en de Kredietbank.
Oude huisnamen in de Papenstraat zijn op de oostkant De Gouden Appel en Sint-Pieter. Op
de westkant lagen Het Zwijnken, De soete Vrauwe en De Drye Heten, het hoekhuis van
Ramen. De Vijf Haringen lag twee huizen voorbij Ramen. Het huis De Papegaey komt voor
in 1541. De herberg De Groenen Papegaai lag in 1726 en 1807 op de westkant. Van 1890 tot
rond 1930 was café De Papegaai het voorlaatste huis voor de Stovestraat en in de jaren 1940
lag café Au Perroquet op de westkant, nr. 5. Het nr. 1 was café Au Pélerin, dat in 1944
vernield werd. De herberg De Spiegel was in 1817 het lokaal van de toneelgilde Eendracht en
Vredeminnaars. Op het einde van de straat aan de oostkant lag de herberg De Witte Roos, die
op 3 juni 1790 door het gepeupel geplunderd werd, terwijl een gedeelte van het dak stuk
geslagen werd.
Zicht op de Papenstraat na de heraanleg van het wegdek in 1969. De straat loopt van de Rijselsestraat tot de Vismarkt. De naam Papenstraete komt reeds voor in 1308 en in 1313 en bleef tot in de 18de eeuw ongewijzigd. In 1768 werd de naam veranderd in Priesterstraate en in 1795 werd de straatnaam vertaald, maar “Pape” werd, naar een van de daar staande herbergen, als “Papegaai” geïnterpreteerd en zo werd het Rue du Perroquet. Het bleef Papegaaistraat tot 1936 toen het weer Papenstraat werd.
